Sâu răng không phải là chuyện nhỏ. Nó không chỉ gây đau nhức, ê buốt mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, thậm chí có thể dẫn đến mất răng nếu không được điều trị kịp thời. Nhiều người lầm tưởng rằng chỉ cần đánh răng thường xuyên là có thể tránh được sâu răng, nhưng thực tế, đây là một quá trình phức tạp với nhiều nguyên nhân tác động. Là một chuyên gia chăm sóc răng miệng với 5 năm kinh nghiệm, tôi sẽ giúp bạn bóc tách từng nguyên nhân gây ra sâu răng để hiểu rõ vì sao răng bị sâu và làm thế nào để bảo vệ hàm răng khỏe mạnh suốt đời.
Mảng bám và vi khuẩn
Bạn có biết rằng trong khoang miệng luôn tồn tại hàng trăm loại vi khuẩn? Một số có lợi, giúp cân bằng hệ vi sinh, nhưng một số khác lại chính là nguyên nhân gây sâu răng.
Vi khuẩn Streptococcus mutans và Lactobacillus là hai tác nhân chính gây ra quá trình phá hủy men răng. Chúng lợi dụng mảng bám – một lớp màng dính hình thành từ thức ăn thừa, vi khuẩn và nước bọt – để sinh sôi và phát triển. Khi có đủ điều kiện, chúng chuyển hóa đường thành axit, làm mòn men răng, dẫn đến sâu răng.
Lời khuyên chuyên gia: Vệ sinh răng miệng đúng cách và loại bỏ mảng bám kịp thời là cách tốt nhất để ngăn chặn quá trình này.
Đường và tinh bột
Không phải ngẫu nhiên mà trẻ em – đối tượng yêu thích bánh kẹo, nước ngọt – lại có tỷ lệ sâu răng cao hơn người lớn. Đường và tinh bột là nguồn năng lượng chính giúp vi khuẩn phát triển mạnh mẽ.
Khi bạn tiêu thụ các thực phẩm chứa nhiều đường như bánh kẹo, nước ngọt có gas, hoặc thực phẩm giàu tinh bột như bánh mì, khoai tây chiên, một lượng nhỏ sẽ bám lại trên bề mặt răng. Vi khuẩn nhanh chóng “xử lý” lượng đường này và tạo ra axit, làm hỏng men răng theo thời gian.
Lời khuyên chuyên gia: Hạn chế ăn đồ ngọt và súc miệng sau khi ăn để giảm nguy cơ sâu răng.
Nước bọt – “Vệ sĩ” tự nhiên bảo vệ răng
Nước bọt đóng vai trò quan trọng trong việc trung hòa axit và rửa trôi vi khuẩn trong miệng. Nếu lượng nước bọt tiết ra quá ít, khoang miệng sẽ trở thành môi trường lý tưởng cho vi khuẩn gây sâu răng phát triển.
Những nguyên nhân gây khô miệng có thể kể đến:
- Thiếu nước: Không uống đủ nước khiến tuyến nước bọt hoạt động kém hiệu quả.
- Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc dị ứng có thể làm giảm tiết nước bọt.
- Thói quen xấu: Hút thuốc lá, uống rượu bia thường xuyên gây khô miệng và tăng nguy cơ sâu răng.
Lời khuyên chuyên gia: Uống đủ nước, hạn chế thuốc lá, rượu bia và nhai kẹo cao su không đường để kích thích tuyến nước bọt hoạt động tốt hơn.
Men răng yếu
Men răng là lớp bảo vệ cứng nhất trên cơ thể, nhưng không phải ai cũng có men răng khỏe mạnh như nhau. Một số người có men răng yếu bẩm sinh, dễ bị tổn thương hơn khi tiếp xúc với axit từ vi khuẩn hoặc thực phẩm có tính axit cao như nước ngọt có gas, chanh, dưa muối.
Ngoài ra, thiếu fluor cũng là một trong những nguyên nhân khiến men răng yếu đi. Fluor giúp tăng cường độ cứng của men răng và hỗ trợ quá trình tái khoáng hóa, ngăn ngừa sâu răng.
Lời khuyên chuyên gia: Dùng kem đánh răng có chứa fluor và kiểm tra men răng định kỳ để có biện pháp bảo vệ tốt nhất.
Vệ sinh răng miệng sai cách
Đánh răng mỗi ngày là tốt, nhưng nếu thực hiện sai cách, bạn vẫn có nguy cơ bị sâu răng cao.
- Chải răng quá mạnh: Dùng lực quá nhiều khi đánh răng có thể làm mòn men răng, khiến vi khuẩn dễ dàng tấn công hơn.
- Không dùng chỉ nha khoa: Vi khuẩn và thức ăn thường bám vào kẽ răng, nơi bàn chải khó làm sạch. Nếu không dùng chỉ nha khoa, bạn đang bỏ sót một lượng lớn mảng bám – nguyên nhân gây sâu răng.
- Không vệ sinh lưỡi: Vi khuẩn tích tụ trên bề mặt lưỡi cũng góp phần làm tăng nguy cơ sâu răng.
Lời khuyên chuyên gia: Chải răng đúng kỹ thuật, dùng bàn chải lông mềm và kết hợp với chỉ nha khoa, nước súc miệng để làm sạch toàn diện.
Các bệnh lý tiềm ẩn làm tăng nguy cơ sâu răng
Một số bệnh lý không liên quan trực tiếp đến răng miệng nhưng lại gián tiếp gây ra sâu răng, điển hình như:
- Trào ngược dạ dày: Axit từ dạ dày trào lên miệng có thể làm mòn men răng, khiến răng yếu hơn và dễ bị sâu.
- Tiểu đường: Lượng đường trong máu cao tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển mạnh, làm tăng nguy cơ viêm nướu và sâu răng.
- Rối loạn ăn uống: Những người bị chứng chán ăn hoặc ăn uống không điều độ thường có nguy cơ cao bị sâu răng do thiếu hụt dinh dưỡng quan trọng cho men răng.
Lời khuyên chuyên gia: Kiểm tra sức khỏe tổng quát thường xuyên để phát hiện sớm các bệnh lý ảnh hưởng đến răng miệng.
Xem thêm: Nên đánh răng bao nhiêu lần mỗi ngày? Chuyên gia giải đáp chi tiết
Kết luận:
Sâu răng không tự nhiên mà có. Đó là kết quả của nhiều yếu tố tác động, từ vi khuẩn, chế độ ăn uống, thói quen vệ sinh cho đến sức khỏe tổng thể.
Hiểu rõ những nguyên nhân gây ra sâu răng giúp bạn chủ động phòng tránh, giữ gìn hàm răng chắc khỏe suốt đời. Trị hôi miệng khuyên bạn hãy xây dựng thói quen chăm sóc răng miệng đúng cách ngay từ hôm nay để không phải đối mặt với những cơn đau nhức và chi phí điều trị tốn kém sau này.
